BİR GÜMRÜK REJİMİ OLARAK ANTREPO - 2
Antrepoda Bulunan Eşyaların Sayımları
Genel ve özel antrepo işleticileri, yıl sonunda antrepo mevcutlarına ilişkin listeyi gümrük idaresine teslim ederler. Her yıl genel ve özel antrepodaki eşya, gümrük idaresince, işletici tarafından verilen liste göz önünde bulundurulmak suretiyle sayılır. Genel antrepodaki eşyanın kısa sürede sayılamayacak kadar çok olması halinde, bunların gümrük idareleri tarafından örnekleme yöntemiyle sayılması mümkündür.
Antrepoda yapılan sayım sonucunda, noksan çıkan eşyanın gümrük vergileri duruma göre işletici veya kullanıcıdan tahsil edilir. Yapılan sayım sonucunda fazla çıkan eşya kayıtlara alınır. Bu fazlalığın geçerli nedenlerden ileri geldiğine gümrük idaresince kanaat getirilmediği takdirde söz konusu eşya tasfiyeye tabi tutulur.
Antrepo işleticileri ve antrepoda eşyası bulunan kullanıcılar, antrepolara konulan eşyanın gümrük idarelerince miktarı belirlenmiş ise bu miktardan, belirlenmemiş ise belgelerinde yazılı miktarlar üzerinden gümrük idarelerine karşı sorumludur. Eşyanın niteliğinden kaynaklanan kayıplar ve fireler ile gümrüğün kontrolü altında yapılan işleme faaliyeti sonucunda ortaya çıkan noksanlıklar ve antrepo işleticileri ile kullanıcıların kusur ve hatalarından ileri gelmediği gümrük idaresine kanıtlanan, telef, kayıp ve çalınmalar için gümrük vergileri aranmaz. Eşya gümrüklenmiş değeri üzerinden sigorta ettirilmiş ise noksan çıkan eşyanın vergileri sigorta ettirenden veya lehine sigorta ettirilenden alınır. Bu nedenler dışında kalan noksanlıklar kabul edilmez. Bunların vergi ve cezaları toplamından oluşan tutar yerine göre işletici veya kullanıcıya tazmin ettirilir.
Teminat alınmış olsa bile, gümrük işlemlerine başlanmadan veya bu işlemler bitirilip gümrük idaresinin izni alınmadan gümrük antrepoları veya gümrük idaresince eşya konulmasına izin verilen yerlerden kısmen veya tamamen eşya çıkarılması veya buralardaki eşyanın değiştirilmesi ya da yapılan sayımlarda eşyanın bir kısmının noksan olduğunun anlaşılması hallerinde bu eşyanın gümrük vergilerinin yanı sıra, gümrüklenmiş değerin iki katı idari para cezası verilir.
Gümrük antrepolarında veya gümrük idaresince eşya konulmasına izin verilen yerlerde yapılan sayımlarda kayıtlara göre fazla eşya çıkması halinde, bu eşyanın tasfiyeye tabi tutulmasının yanı sıra, fazla çıkan eşyaya ait ithalat veya ihracat vergileri tutarı kadar para cezası alınır.
Eşyanın gümrük antrepo rejimine tabi tutulmasına ilişkin beyanın kontrolü veya muayenesi neticesinde antrepo beyannamesinde beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun tahlil, teknik inceleme ve araştırmaya gerek olmaksızın tespiti halinde; farklı çıkan eşyanın gümrük vergileri toplamının beyan edilen eşyanın gümrük vergileri toplamından fazla olması durumunda farklı çıkan eşyaya ilişkin gümrük vergilerinin iki katı idari para cezası verilir. Farklı çıkan eşyanın beyan edilen eşyadan farklı şekilde, ithalinin lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kurtuluşların vereceği uygunluk veya yeterlik belgesine tabi olması durumunda, farklı çıkan eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verilir.
Antrepo Şartlarına İlişkin Kusurlar
Antrepo açma ve işletme izni ile iznin geçerlik süresini uzatma talebinde bulunan gerçek ve tüzel kişiler ile antrepo olarak açılması düşünülen açık ve kapalı alanların Gümrük Yönetmeliği Ek-80’de yer alan şartları karşılaması gerekir. Söz konusu şartların sağlanamaması, hafif kusur, orta kusur ve ağır kusur olarak nitelendirilmiştir.
Hafif Kusur
Aşağıda yer alan şartların antrepolarda bulunmaması hafif kusur olarak sayılmaktadır.
-Gümrük idaresince kabul edilen, eşya giriş çıkış kapılarının seksiyonel veya yana sürgülü olması, olmadığı durumda antrepo dışına çıkış yönüne doğru açılır olması, ve giriş çıkış kapıları dışındaki bütün kapı ve menfezlerin eşya çıkarılmasına uygun olamayacak şekilde kapatılmış olması, personel giriş çıkış kapılarının antrepo dışına çıkış yönüne doğru açılır olması, eşya giriş çıkış kapıları dışında yeterli sayıda tahliye kapısı bulunması,
-Eşyanın antrepo içinde kolaylıkla ve emniyetle nakli, istifi, tartılması ölçülmesi gibi hizmetlerin yapılmasına ve taşıtlara yükletilmesine ve bunlardan boşaltılmasına yarayan ve çalışacağı alanda muhafaza edilen eşyanın türüne uygun gerekli teknik donanım, alet ve cihazlarla donatılmış olması ve gerekli aydınlatma düzenine sahip bulunması,
-Antrepoda depolanan eşyanın özelliğine uygun raf sistemi bulunması, raflı antrepolarda bütün rafların alfabatik ve sayısal işaretlerle adreslenmesi,
-Rezervli eşyanın konulması için kapalı, çifte kilitli özel yerleri olması,
-Ufak veya kıymetli eşyanın depolanması halinde, özel raflar, kilitli dolaplar veya kasalar bulunması,
-Muayene yeri bulunması, ayrılan muayene yerinin depolanan eşyanın niteliğine uygun olması
Orta Kusur
Aşağıda yer alan şartların antrepolarda bulunmaması orta kusur kusur olarak sayılmaktadır.
-Antrepo olarak kullanılan alanların, hazine haklarının korunmasını sağlamak üzere gümrük memurlarınca ve/veya yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerince içeriden ve dışarıdan kontrolünün kolaylıkla yapılmasına elverişli olması,
-Antrepoların özelliğine ve operasyonun hızına göre yeterli sayı ve özellikte rampa bulunması, birden fazla rampa bulunması halinde, rampalar arasındaki açıklığın yeterli olması, antrepolarda eşyaların yüklenmesi ve boşaltılması sırasında karışmamasını teminen gerekli tedbirlerin alınması,
-Elleçleme ve/veya işleme faaliyetlerinin yapılacağı antrepoların bu faaliyetlerin yapılması için gerekli donanıma sahip olması,
-Antrepo sahasında gümrük memuru ve/veya yetkilendirilmiş gümrük müşaviri personeli ile antrepo personelinin çalışma ve gözetimine elverişli arşiv ve özel bürolar haricinde, eşya depolama amacı dışında yerlerin olmaması, antrepo içerisinde bulunan sosyal yaşam alanları ile, eşya depolama alanlarının birbirinden bağımsız girişleri olacak şekilde ayrıştırılmış olması ve antrepo alanı içerisinden sosyal yaşam alanlarına geçişin bulunmaması,
-Yanıcı, parlayıcı, patlayıcı ve bir arada bulunmaları tehlike arz eden eşyanın konulacağı antrepoların, ilgili oldukları fabrika sahası içinde veya ilgili kamu kurumlarının belirlediği yerlerde bulunması, buraların ve buralarda kullanılan ekipmanın ex-proof (patlamaya karşı korunmuş) özellikte olması, alanların yangına dayanıklı malzeme ile diğer alanlardan arındırılması, havalandırma tesisatlarının ex-proof özellikte olması, yangın kapılarının elektrikli ve ex-proof malzemeden yapılması, kamera ile alan içerisindeki data ve elektrik kablolarının yangına dayanıklı ve ex-proof özellikli olması,
-Gemilerden tanklara eşya alınırken, farklı ürün tiplerinin ana giriş borusunda/borularında karışmasına izin vermeyecek düzenlemelerin yapılmış olması,
-Beyaz ürün geçen ürün hatlarında, ana giriş borusunda eşyanın akışını ve rengini gösterebilmek için ana borunun/boruların dağıtım merkezine yakın, uygun bir yerinde gözetleme camı bulunması,
-Bir borudaki eşyanın niteliğinin belirlenebilmesi için; yetkili kurum ve kuruluşlardan alınacak teknik raporda belirtilen sayıda numune alma yeri bulunması,
-Ağır mazotun (heavy fuel oil) konulduğu tankların ve boru hatlarındaki eşyanın donmasını önlemek ve sirkülasyonunu sağlamak amacıyla ısıtıcı (serpantin) bulunması,
-Kalibrasyon cetvellerinin hesaplanmasında esas alınan ölçüm yerlerini, tanklara konulacak ürün cinslerini ve tank referans yüksekliklerini içeren bilgilerin tanka çıkış merdivenlerinin başlangıç ve bitiş noktalarında bulunması,
Ağır Kusur
Aşağıda yer alan şartların antrepolarda bulunmaması ağır kusur olarak sayılmaktadır.
-Antrepoda izin verilen antrepo tipine münhasır işlemlerin gerçekleştirilmesi,
-Antreponun; deniz kenarında, demiryolu hattı üzerinde veya hava taşıtlarının kalktıkları veya indikleri meydan ve limanlarda veya gümrük sahalarında, eşya taşıyan araçların geçeceği yolların ve kapıların giriş çıkış bakımından elverişli olduğu yerlerde bulunması,
-Antrepodan dışarıya izinsiz eşya çıkarılmasına imkân vermeyecek gerekli fiziki düzenlemelerin yapılmış olması,
-Antrepo olarak kullanılacak kapalı veya açık alanların birbiri ile doğrudan irtibatının bulunması,
-Antreponun kapalı alanlarının etrafını çeviren ve antrepo alanından sayılmayan üstü açık sahaların; sadece kapalı yerlere alınamayan, hava muhalefetinde zarar görmeyecek ağır ve hacimli eşyanın konulması kaydıyla kullanılmasının talep edilmesi halinde, bu alanların etrafı içeriden dışarıya eşya çıkarılmasına imkân vermeyecek şekilde yüksek duvar veya kalın parmaklıklarla çevrili olması,
-Antrepoya konulacak eşya türüne uygun yangın söndürme düzeneği ve ekipmanı bulunması, bu ekipmanın yerinin sabit ve işaretli olması,
-Akü şarj istasyonu bulunan antrepolarda bu sistemin antreponun kapalı alanının dışında olması ya da yalıtılmış bir bölümde bulunması,
-Antreponun, idarenin süreç takibini kesintisiz sağlaması için, enerji kesintisine izin vermeyecek şekilde jeneratör ve kesintisiz güç kaynağı hatları (ups) ile donatılmış olması,
-Gümrük Yönetmeliği Ek 80 de belirtilen özelliklere sahip kamera sistemi bulunması,
-Antrepo işleticilerince kullanılan stok takip sisteminin bulunması ile Bakanlıkça antrepo stok takip sisteminin kurulmasını müteakip antrepo işleticilerince kurulan sistemden antrepoda gerçekleşen eşya hareketlerine ilişkin verilerin anlık olarak Bakanlık sistemine iletilmesinin sağlanması için gerekli alt yapı ve üst yapının kurulmuş olması,
-Antrepo yerleşim planı hazırlanması ve yerleşim planının çalışanların görebileceği yere konulması,
-Tahsis edilecekleri eşya ve maddelerin özelliklerine göre iyi muhafazası ve tehlikelerinin önlenmesi bakımından gerekli teknik tesislerin ve araçların bulunması,
-Sıvıların araçlardan tank ve depolara ve bunlardan da araçlara kolaylıkla ve emniyetle boşaltılmasını sağlayan gerekli teknik tesisatın oluşturulmuş olması,
-Sıvıların tanklara sevkini veya tanklardan çıkarılmasını sağlayan boruların mümkünse toprak üstünde yahut üstü açık hendek içinde ve her tarafı kolaylıkla görülebilecek şekilde döşenmiş olması, bu boruların antrepo içindeki yollardan geçirilmesinin zorunlu olduğu hallerde üzerlerine konacak demir kapakların, istenildiği zaman kolaylıkla açılıp, borular görülebilecek şekilde yapılması veya boruların geçtiği mahal itibariyle bunun çevre, güvenlik gibi nedenlerle mümkün bulunmaması halinde ise, boruların detay krokisinin idareye verilmesi,
-Giriş çıkış borularının kolaylıkla ayırt edilebilecek şekilde ayrı ayrı renklerle boyanmış veya işaretlenmiş olması,
-Akaryakıtın, antrepo tanklarından gemilere, gemilerden de antrepo tanklarına tahliyesi için antreponun boru hatlarıyla doğrudan bağlantısının olması,
Antrepoya Eşya Girişinin Durdurulması ve İznin Geri Alınması
Antrepo işleticilerinin, antrepoda aranan şartları taşıyıp taşımadıkları her yıl ocak ayı itibariyle kontrol edilir. Antrepolarda gümrük idaresi amirleri veya yetkili kılınacak gümrük personeli tarafından yapılacak denetleme neticesinde suiistimal ve kaçakçılık dahil yolsuzluk hallerinin tespiti üzerine bu durum bölge müdürlüğüne bildirilir. Bölge müdürlüğünce karar verilmesi halinde tedbir olarak antrepoya eşya alınmasına izin verilmez ve duruma ilişkin Bakanlığa bilgi verilir. Yapılacak inceleme sonucunda antrepo açma ve işletme izni Bakanlıkça geri alınabilir.
Antrepolarda Ticaret Müfettiş ve Yardımcıları tarafından yapılacak denetleme neticesinde suiistimal ve kaçakçılık dahil yolsuzluk hallerinin tespiti üzerine Bakanlıkça karar verilmesi halinde tedbir olarak antrepoya eşya alınmasına izin verilmez. Yapılacak inceleme sonucunda antrepo açma ve işletme izni Bakanlıkça geri alınabilir.
Yapılacak denetleme neticesinde;
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği (YGM) asgari ücret tarifesinin altında hizmet verilmesi sonucu YGM’nin belgesinin geri alınmasına karar verilmesi halinde bir ay süreyle ilgili antrepoya eşya alınmasına izin verilmez.
YGM ile tespit işlemi yaptıran antrepo işleticisi arasında tespit işlemi haricinde doğrudan veya dolaylı iş ilişkisinin tespiti halinde üç ay süreyle ilgili antrepoya eşya alınmasına izin verilmez.
Antrepo işleticisinin taahhüt ve yükümlülüklerine aykırı hareket etmesi nedeniyle, vergi kaybına neden olunması halinde antrepo açma ve işletme izni geri alınabilir.
Antrepoda kaçakçılık gibi bir suiistimal ve/veya yolsuzluk saptanması nedeniyle antrepo açma ve işletme izni geri alınan kişilere, yeni bir antrepo açma ve işletme izni verilmez.
Gümrük Yönetmeliği Ek-80 de yer alan ve yukarıda antrepo şartlarına ilişkin kusurlar kısmında yer alan hafif, orta ve ağır kusurlar bulunan antrepolarda yapılan denetimlerde hafif kusurların tespiti halinde antrepo işleticilerine tebligat tarihinden itibaren üç ay süre verilerek yükümlülüklerinin yerine getirilmesi bildirilir. Bu süre içerisinde eşya girişine izin verilir. Verilen süre içerisinde hafif kusurun giderilmemesi durumunda antrepoya eşya girişine izin verilmez.
Antrepoda orta kusur tespit edilmesi halinde antrepo işleticisine tebligat tarihinden itibaren bir ay süre verilerek yükümlülüklerini yerine getirmesi istenir. Bu süre içerisinde antrepoya eşya girişine izin verilir. Ancak, Orta kusurun verilen süre içerisinde giderilememesi durumunda antrepoya eşya girişine izin verilmez
Son olarak antrepoda yapılan denetimlerde ağır kusur tespit edilmesi durumunda antrepoya eşya girişine izin verilmez.
Antrepoya Konulacak Eşyalar İçin Teminat
Antrepo işleticileri ve kullanıcılar tarafından, tahakkuk edebilecek gümrük vergilerini karşılamak amacıyla teminat verilebilir. Teminat antrepoya alınan eşya için ayrı ayrı verilebileceği gibi toplu teminat, götürü veya yaygın götürü teminat olarak verilebilir. Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikasına veya Onaylanmış Kişi Statü Belgesine sahip yükümlülerce C ve E tipi antrepolarında yapılan işlemlerde hesaplamış götürü teminat da kullanılabilir. Türk lirası veya yabancı para, Hazine tahvil ve bonosu, ya da Bakanlıkça tespit edilecek Bankalardan alınmış teminat mektupları dışında teminat kabul edilmez. Fuar ve sergilere konulan veya ithalat vergilerinden muaf olan yahut ihraç edilmek üzere antrepolara konulan eşya için teminat aranmaz.
Antrepo Stok Kayıtları
Eşya antrepoya gümrük idaresinin denetiminde alınır. Bu denetlemeyi gümrük adına antrepoda görevlendirilmiş olan gümrük memuru veya yetkilendirilmiş gümrük müşaviri yapar. A, C, D ve E tipi antrepolarda antrepo stok kayıtlarını antrepo işleticileri tutar. Bu kayıtlar gümrük idaresinin kontrolüne imkân verecek şekilde tutulur. Antrepo rejimine giren eşya ile ilgili olarak A, C, D ve E tipi antrepolarda stok kayıtlarının gösterildiği bir Antrepo Stok Defteri tutulur. Stok kayıtlarının her zaman antrepoda bulunan eşya stok miktarını gösterecek şekilde tutulması gerekir. Antrepo işleticileri veya kullanıcıları, her yıl sonunda stok miktarını gösterir listeyi gümrük idaresine verir.
Antrepolara Girebilecek Olan Kişiler
Antrepolara, görevi memur, hizmetli ve işçilerle bunların amir ve denetçilerinden, Ticaret Müfettişleri ve Yardımcıları ile, gümrük idari amirleri veya yetkili kılınacak görevlilerden, yetkilendirilmiş gümrük müşaviri, gümrük müşavirleri ve yardımcılarından, eşya sahipleri veya adlarına harekete yetkili olanlardan ve gümrük idaresince izin verilen şahıslardan başka kimse giremez.
Antrepolarda Denetleme
Gümrük Yönetmeliği ve diğer gümrük mevzuatı ile belirtilen esasların yerine getirilip getirilmediğini tayin edebilmek üzere Ticaret Müfettişi ve Yardımcıları ile gümrük idari amirleri veya yetkili kılınacak görevliler, görevlerinin gerektirdiği hallerde, geçici depolama yeri ve antrepolardaki işlemleri, kayıt ve belgeleri incelemeye ve teftiş etmeye, yoklama ve ilgililer hakkında denetleme yapmaya yetkilidirler.
Antrepo işleticileri veya personeli, denetleme yapanlara bu yerleri hemen açmak ve her türlü kolaylığı göstermek, istenilen açıklamaları yapmak ve belgeleri vermek zorundadır. Giriş çıkış defteri gibi her zaman kullanılacak olan kayıtlar yerinde incelenir. İnceleme sırasında bu defterler alınması gerektiğinde imza karşılığında alınır.
UNIQ GROUP GÜMRÜK MÜŞAVİRLİĞİ A.Ş.
Mevzuat Departmanı